قانونی برای منظر شهری؟!

منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد

امروزه 8 نوع آلودگی در بیشتر کلان شهرها دیده می شود: آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی نور، آلودگی صوتی، آلودگی رادیو اکتیوها، آلودگی مغناطیس، آلودگی حرارتی و آلودگی منظر.
درحال حاضر یکی از مهم ترین آسیب های شهری بر پیکر شهرها ناشی از آشفتگی و اغتشاش بصری است. ساختمان های ناهمگون با بافت مجارو، الحاقات غیر اصولی دودکش ها، کانال های کولر و سیستم های تهویه، حصار کشی بالکن ها، تغییر شکل خود سرانه فضاهای عمومی موجود درنمای ساختمان ها و تبدیل آنها به انباری و فضاهای رها شده و متروکه، خانه های کوتاه و بلند با پنجره های بدقواره و شیشه های رنگ به رنگ که بی هیچ تناسبی کنار هم چیده شده اند، پوسترها و
برچسب های تبلیغاتی که تا بلندترین ارتفاع تیرهای چراغ برق و درهای فلزی خانه ها چشم را می آزارد، افزایش حجم تبلیغات محیطی و بی توجهی به شیوه هماهنگ آذین بندی و زیبا سازی شهر، اغتشاش در طراحی سر درمغازه ها، همه و همه در سال های گذشته، بافت شهرها را به چشم اندازهای آشفته و ملال آور تبدیل کرده است.
فضایی که امروز بالکن نامیده می شود. در دوران قدیم که فضاهای بیرونی بازتر بود و ایوان ها چشم انداز زیبایی داشتند، موجب آرامش اعصاب بودند؛ اما در شرایط شهرسازی کنونی، بالکن ها کار کرد خود را از دست داده اند و صرفاً به منظور فضایی اضافی برای قرار دادن وسایل غیر ضروری در نظر گرفته می شوند.
تبلیغات عنان گسیخته، محدودترین فضاهای قابل استفاده شهرها را نیز در سیطره خود گرفته اند. حتی دیوارهایی که عبارت « نصب هر گونه آگاهی پیگرد قانونی دارد» بر پیکر آنها حک شده است. نیز از هجوم بر چسب تبلیغاتی در امان نمانده اند. درحالی که منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد نه جولانگاه پیام های تبلیغاتی. تهران شهری است که پیش از این، چهره مشخص تاریخی و معماری داشته و در 30 سال گذشته دارای هویت و سبک های معماری خاصی بوده است. اما هم اکنون نبود تناسب ارتفاع ساختمانی در یک بافت محدود محلی و منطقه ای، سیما و منظر شهر تهران را مخدوش کرده است.
در چنین شرایطی کم توجهی دستگاه های متوالی از جمله وزارت مسکن و شهرسازی در کنترل ساخت و سازهای ناهمگون که حالا دیگر حتی کوچه و پس کوچه های 6 متری هم از گزند آن در امان نمانده اند، تهران را به شهری فاقد چهره تاریخی و سبک مشخص در معماری دوران معاصر تبدیل کرده است.
بر اساس تکالیف قانونی شورای شهر، سازمان زیباسازی موظف است تا برای رفع مسائل مرتبط با آلودگی نوری و آلودگی بصری برنامه ریزی نموده و اقدامات لازم را در این خصوص صورت دهد.
با این حال می توان راهکارهایی را برای سامان بخشیدن به بحث تبلیغات شهری به ویژه تبلیغات محیطی پیشنهاد داد مانند: تدوین و اجرای طرح جامع نور پردازی شهر تهران با تأکید بر شاخص های زیست محیطی و منظر شهری، تدوین و اجرای طرح جامع مبلمان شهری با تاکید بر شاخص های زیست محیطی و منظر شهری، تعامل همه جانبه بین کلیه نهادها و ارگان های سیاست گذار در امر توسعه پایدار و مدیریت شهری و ایجاد یک کار گروه مشترک جهت کنترل اغتشاش بصری در سطح شهر تهران، وضع قوانین مؤثر جهت کنترل آلودگی بصری و ایجاد هماهنگی بین عناصر تشکیل دهنده منظر شهری، فرهنگسازی و ایجاد مسئولیت و انگیزه مشارکت در شهروندان جهت رفع آلودگی های بصری از چهره شهر.
همچنین تعهد هرچه بیشتر شهرداری ها نسبت به انجام وظایف خود در راستای بهبود سیمای شهری جهت الگوسازی درمیان شهروندان جهت انجام وظایف شهروندی خود را نیز می توان به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای سامان بخشیدن به مقوله تبلیغات محیطی بر شمرد.
منبع مقاله :
نشریه شهر، زندگی، زیبایی شماره 1